Kaplica Czaszek w Czermnej[edytuj] Kaplica Czaszek w Czermnej Obiekt zabytkowy nr rej. 693 z 10 maja 1960[1] Wnętrze kaplicy Wnętrze kaplicy Państwo Polska Miejscowość Czermna, Kudowa-Zdrój Adres ul. Kościuszki 42 Położenie na mapie województwa dolnośląskiego (przełącz na mapę Polski) Mapa lokalizacyjna województwa dolnośląskiego Kaplica Czaszek w Czermnej Kaplica Czaszek w Czermnej Ziemia 50°27′05,50″N 16°14′30,98″E Commons Multimedia w Wikimedia Commons Kaplica od zewnątrz Kaplica Czaszek – zabytek sakralny znajdujący się w Czermnej w województwie dolnośląskim. Kaplica położona jest w odległości ok. 1 km od centrum Kudowy w dolinie rzeki Czermnicy. Spis treści [ukryj] 1 Opis 2 Historia 3 Inne 4 Zobacz też 5 Przypisy 6 Linki zewnętrzne Opis[edytuj | edytuj kod] Niewielka barokowa kaplica murowana posadowiona na podstawie kwadratu, usytuowana została pomiędzy kościołem św. Bartłomieja a wolnostojącą dzwonnicą. Ściany i sklepienie wnętrza kaplicy pokrywa ok. 3 tys. ciasno ułożonych czaszek i kości ludzkich, ofiar wojen oraz epidemii chorób zakaźnych. Dalsze 20–30 tys. szczątków leży w krypcie pod kaplicą. Na ścianie głównej znajduje się niewielki skromny ołtarz z barokowym krucyfiksem, na którym leżą ciekawsze okazy czaszek. Wśród piszczeli i czaszek ułożonych warstwami przy ścianach kaplicy znajdują się dwie drewniane rzeźby aniołów, jeden z trąbką i napisem łacińskim „Powstańcie z martwych”, drugi z wagą i napisem łacińskim „Pójdźcie pod sąd”. Przed wejściem stoi pomnik z trójjęzycznym napisem po niemiecku, czesku i polsku: „Ofiarom wojen ku upamiętnieniu, a żywym ku przestrodze 1914”. Historia[edytuj | edytuj kod] Kaplicę zbudował w latach 1776–1804 ksiądz Wacław Tomaszek (czes. Václav Tomášek), z pochodzenia Czech, proboszcz parafii w Czermnej. Pewnego dnia w 1776 roku w skarpie koło dzwonnicy w pobliżu kościoła ksiądz Tomaszek zauważył ludzkie czaszki i kości. Wezwał grabarza J. Langera i kościelnego J. Schmidta. Razem zaczęli wygrzebywać znajdujące się płytko pod ziemią szczątki. Nie spodziewali się, że natrafią na tak dużą ilość ludzkich kości. Były to kości ofiar wojen na ziemi kłodzkiej, prawdopodobnie z czasów wojny trzydziestoletniej, prusko-austriackiej i szerzących się po niej epidemiach cholery w XVII i XVIII wieku oraz z wojny siedmioletniej (1756–1763). Ksiądz Tomaszek postanowił wydobyć wszystkie szczątki. Polecił grabarzowi i kościelnemu oczyścić, wybielić kości wraz z czaszkami i zgromadzić w kaplicy. Ten fakt oraz doznany wstrząs podczas zwiedzania w 1775 roku katakumb w Rzymie zrodził pomysł wybudowania kaplicy ossuarium. Budowę kaplicy wspomaganą przez Leopolda von Leslie rozpoczęto w 1776 roku. Po wybudowaniu kaplicy ks. Tomaszek z grabarzem Langerem przez blisko 20 lat zbierali w rejonie Kudowy, Dusznik i Polanicy ludzkie szczątki i gromadzili je. Prace przy wystroju kaplicy trwały do 1804 roku. Przejęci spotkaniem z przemijalnością świata i śmierci, ks. Tomaszek i grabarz Langer postanowili, aby 20 lat po śmierci ich szczątki też spoczęły w tym miejscu. Ks. Tomaszek zmarł w 1804 r. Inne[edytuj | edytuj kod] W kaplicy eksponowane są czaszki: grabarza Langera, sołtysa Czermnej i jego żony, czaszka Tatara (świadczy o tym jej anatomia), czaszka ze zmianami chorobowymi oraz kość udowa człowieka wzrostu ok. 2 metry (prawdopodobnie Szweda), źle zrośnięta kość kończyny. Ślady kul nosi czaszka sołtysa Martinca, który w czasie wojny siedmioletniej (1756–63) został rozstrzelany przez Prusaków za to, że przeprowadzał wojska austriackie przez Błędne Skały. Jego żona zginęła od ciosu ostrym narzędziem (ślad na czaszce), próbując zasłonić męża własnym ciałem. Zobacz też[edytuj | edytuj kod] Kaplica Czaszek w Kutnej Horze Kościół Świętych Piotra i Pawła w Mielniku Przypisy Skocz do góry ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie (pol.). 30 września 2014. [dostęp 2011-09-07]. Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod] Parafia pw. św. Bartłomieja Apostoła, Kudowa Zdrój - Czermna Historia kaplicy Historia kaplicy